7 augustus 2025
Materialen medische praktijk: Welke kiezen voor optimale hygiëne?
Een medische praktijk bouwen of renoveren? Dat is een spannende stap! Voordat je je verdiept in de sfeer of de indeling, is er één cruciaal aspect dat de basis vormt voor alles: de materialen voor je medische praktijk die je kiest.
De inrichting van een medische praktijk is namelijk veel meer dan alleen mooi zijn. Het is een delicate balans tussen functionaliteit, onberispelijke hygiëne, patiëntcomfort én duurzaamheid. De juiste materiaalkeuze beïnvloedt niet alleen je dagelijkse routine en de levensduur van je investering, maar draagt ook direct bij aan het welzijn van je patiënten en het naleven van strikte regelgeving.
Welke materialen voor je medische praktijk zijn nu écht aan te raden? En waar moet je op letten in de verschillende ruimtes? Laten we erin duiken.
1. Hygiëne versus slijtage
Niet elke ruimte in je praktijk stelt dezelfde eisen aan materialen. Het is slim om hierin te differentiëren, want een vloer in een operatiekamer moet aan heel andere eisen voldoen dan die in de wachtruimte.
1.1 De ‘schone’ zone (behandelkamers, OK’s, sterilisatie)
Hier is maximale hygiëne je topprioriteit. Denk aan materialen die volledig naadloos, vloeistofdicht, niet-poreus en bestand zijn tegen dieptereiniging en agressieve desinfectiemiddelen. Elk detail telt!
1.2 De ‘werk’ zone (consult- en onderzoekskamers)
Goede reinigbaarheid is hier nog steeds belangrijk, maar de eisen zijn iets minder extreem dan bij operatiekamers of sterilisatieruimtes. Het gaat om een schone, professionele en comfortabele omgeving waar je snel en gemakkelijk kan reinigen.
1.3 De ‘ontvangst’ zone (wachtruimtes, receptie en kantoren)
In deze ruimtes draait het meer om slijtvastheid, duurzaamheid en een warme, gastvrije sfeer. De materialen moeten bestand zijn tegen intensief gebruik en tegelijkertijd gemakkelijk te onderhouden zijn, want hier stroomt het meeste publiek doorheen.
2. De essentiële materialen onder de loep
2.1 Vloeren: Het Fundament van Hygiëne en Duurzaamheid
De vloer van een medische praktijk krijgt het zwaar te verduren. Van intensief loopverkeer tot gemorste vloeistoffen en desinfectiemiddelen; de juiste materiaalkeuze is cruciaal voor zowel veiligheid als levensduur.
A. Linoleum
Linoleum is een duurzame favoriet in medische omgevingen, geroemd om zijn natuurlijke, antibacteriële eigenschappen. Een gekend merk is Marmoleum van Forbo.
✅ Uitmuntende hygiëne (antibacterieel)
✅ Duurzaam (lange levensduur)
✅ Ecologisch
❌ Gevoelig voor indrukken/krassen
❌ Vereist vakkundige installatie
❌ Gevoelig voor langdurig stilstaand vocht
B. Vinyl (PVC)
Hoogwaardig vinyl is een veelzijdig en kosteneffectief alternatief, bijzonder geschikt voor ruimtes waar waterbestendigheid en makkelijke reiniging voorop staan.
✅ Zeer slijtvast
✅ waterbestendig/vloeistofdicht
✅ hygiënisch (naadloos te lassen)
✅ veelzijdige dessins
✅ goede prijs-kwaliteit
❌ Niet natuurlijk
❌ kan verkleuren door weekmakers ❌diepe krassen kunnen zichtbaar zijn
C. Gietvloeren
Voor de allerhoogste hygiëne-eisen, zoals in operatiekamers, zijn gietvloeren de ideale keuze. Ze creëren een strak, naadloos oppervlak.Voor de allerhoogste hygiëne-eisen, zoals in operatiekamers, sterilisatieruimtes en laboratoria, zijn gietvloeren de ideale keuze. Ze creëren een strak, naadloos oppervlak zonder voegen, wat ze extreem gemakkelijk maakt om te reinigen en te desinfec
teren. Er zijn diverse varianten, elk met specifieke eigenschappen:
- Polyurethaan (PU) Gietvloeren Dit type is elastisch, voelt zachter en warmer aan en is geluiddempend, wat bijdraagt aan comfort. Ze zijn UV-stabiel en goed bestand tegen chemicaliën.
- Epoxy Gietvloeren Epoxy gietvloeren zijn extreem hard, slijtvast en chemisch resistent. Ideaal voor ruimtes met zware belasting en waar maximale hygiëne nodig is.
- PMMA (Acrylaat) Gietvloeren Deze vloeren kenmerken zich door een razendsnelle uithardingstijd, vaak al binnen 1 tot 2 uur belastbaar. Ze zijn zeer hygiënisch, slijtvast en goed bestand tegen chemicaliën.
- Troffelvloeren Een troffelvloer is een zeer robuuste en extreem sterke gietvloer, gemaakt van fijne kwartskorrels en kunsthars. Ze zijn bijna onverwoestbaar en bestand tegen de zwaarste belastingen, stoten en chemicaliën, ideaal voor intensief gebruikte ruimtes.
✅ Uitmuntende hygiëne
✅ Zeer duurzaam
✅ Vloeistofdicht en chemisch resistent
✅ Onderhoudsvriendelijk
✅ Moderne uitstraling
❌ Hogere initiële kosten
❌ Installatieduur
❌ Krasgevoeligheid (afhankelijk van type)
❌ Minder comfort (voor sommige types)
❌ Lastige lokale reparatie
D. Tegels (Keramisch of Porselein)
Tegels zijn robuust en gemakkelijk schoon te maken, maar de voegen verdienen extra aandacht om de hygiëne te waarborgen.
✅ Zeer slijtvast
✅ vlek- en waterbestendig
✅ hygiënisch
✅ veelzijdige designs
❌ Voegen kunnen vuil vasthouden (tenzij geëpoxeerd)
❌ koud
❌ hard (geluidsweerkaatsing, impact bij vallen)
E. Projecttapijttegels (voor wachtruimtes/kantoren)
Hoewel ongeschikt voor medische behandelruimtes, kunnen speciale tapijttegels in wachtruimtes bijdragen aan een warmere sfeer en geluidsdemping, wat het comfort van patiënten verhoogt.
✅ Geluidsdempend
✅ warme uitstraling
✅ individueel vervangbaar
❌ Minder hygiënisch (niet voor behandelruimtes)
❌ vlekgevoelig
❌ niet waterdicht
❌ moeilijk te desinfecteren
2.2 Wanden en Plafonds
De wanden en plafonds bepalen niet alleen de esthetiek, maar zijn ook cruciaal voor de hygiëne en de akoestiek, wat bijdraagt aan een rustgevende omgeving.
A. Afwasbare (schrobvaste) verf
Een praktische en betaalbare keuze voor veel wanden, mits je kiest voor kwalitatieve, schrobvaste varianten die bestand zijn tegen frequent afnemen.
✅ Gemakkelijk te reinigen
✅ Kosteneffectief
✅ Flexibel in kleur
✅ Breed toepasbaar
❌ Niet altijd desinfectiebestendig
❌ Kan slijtageplekken vertonen
❌ Kan licht poreus zijn
B Wandpanelen
(bijvoorbeeld HPL – High-Pressure Laminate)
In ruimtes met veel contact of hoge hygiëne-eisen bieden HPL-panelen een uitstekende, robuuste en gemakkelijk te reinigen oplossing.
✅ Uitmuntende hygiëne (niet-poreus)
✅ Slagvast
✅ Onderhoudsvriendelijk
✅ Esthetisch veelzijdig
❌ Hogere kosten
❌ Vereist specialistische installatie
C. Glas (als scheidingswanden/panelen)
Glazen wanden zorgen voor licht en een gevoel van openheid, terwijl ze toch afscheiding bieden. Veiligheidsglas is uiteraard een must.
✅ Transparantie (lichtinval)
✅ Ruimtelijk effect
✅ Zeer hygiënisch
❌ Gevoelig voor vingerafdrukken
❌ Breekbaar
❌ Privacy kan een issue zijn (op te lossen met folie of matglas)
2.3 Meubilair
Meubilair moet niet alleen comfortabel zijn voor patiënten die wachten en voor personeel dat werkt, maar ook bestand zijn tegen intensief gebruik en strenge reinigingsprotocollen. De juiste materialen medische praktijk voor meubilair zijn essentieel.
. Stoffering
- Kunstleer / PU-leder (Polyurethaan) Dit is een van de meest populaire keuzes voor medische omgevingen. Kunstleer ziet eruit en voelt aan als echt leer, maar is veel praktischer in onderhoud. Het is gemaakt van een stof met een polyurethaan coating.
- Vinyl (PVC) Vinyl is vergelijkbaar met kunstleer, maar vaak nog robuuster en budgetvriendelijker. Het is een synthetisch materiaal op basis van polyvinylchloride (PVC).
- Speciaal textiel (met hygiënische behandeling) Voor wachtruimtes waar een warmere, meer huiselijke sfeer gewenst is, bestaat er speciaal textiel dat is behandeld om te voldoen aan hygiëne-eisen. Denk aan stoffen met een antibacteriële coating, vlekwerende eigenschappen of die geschikt zijn voor intensieve reiniging (bijvoorbeeld met stoom of specifieke reinigingsmiddelen).
✅ Eenvoudig te reinigen en desinfecteren
✅ Duurzaam en slijtvast
✅ Vloeistofdicht
✅ Allergeenvriendelijk
❌ Minder ademend
❌ Soms minder ‘warm’ gevoel
❌ Initiële kosten
❌ Gevoelig voor scheuren/barsten (bij lagere kwaliteit)
B. Roestvrij Staal (RVS)
Voor werkbladen en kasten in behandelkamers, sterilisatieruimtes en laboratoria zijn de juiste materialen medische praktijk onmisbaar. Ze moeten bestand zijn tegen chemische reinigingsmiddelen, intensief gebruik en de hoogste hygiëne-eisen. RVS is de gouden standaard in veel medische en professionele keukens, en dat is niet zonder reden. Het is een extreem robuust en hygiënisch materiaal.
✅ Extreme duurzaamheid
✅ Maximale hygiëne
✅ Bestand tegen hoge temperaturen
❌Koude uitstraling
❌Gevoelig voor vingerafdrukken
❌Krassen
❌Prijs
C. HPL (High-Pressure Laminate)
HPL-platen bestaan uit meerdere lagen die onder hoge druk en temperatuur zijn samengeperst, afgewerkt met een harde toplaag. Dit maakt het een bijzonder veelzijdig en praktisch materiaal.
✅ Zeer hygiënisch
✅ onderhoudsvriendelijk
✅ Bestand tegen intensief gebruik
✅ Breed scala aan designs
✅ Goede prijs-kwaliteitverhouding
❌ Kwetsbare randen (mits niet goed afgewerkt)
❌ Niet hittebestendig als RVS
D. Volkerm (Compact Laminaat)
Volkern is een compacte, massieve laminaatplaat die bestaat uit hardgeperste lagen papier, geïmpregneerd met hars. Het is een zeer dicht en zelfdragend materiaal.
✅ Extreem robuust en duurzaam
✅ Water- en vochtbestendig
✅ Hygiënisch
✅ Zelfdragend en dun
❌ Relatief zwaar
❌ Prijs
❌ Bewerking
E. Gemelamineerd plaatmateriaal (Melamine)
Dit materiaal bestaat uit een spaanplaat- of MDF-kern, aan beide zijden afgewerkt met een melamineharslaag. Het is een zeer veelzijdige en kosteneffectieve keuze voor kasten en minder intensief gebruikte werkbladen.
✅ Zeer onderhoudsvriendelijk
✅ Kosteneffectief
✅ Breed scala aan decors
✅ Redelijk kras- en slijtvast
❌ Minder stootvast dan HPL/Volkern
❌ Niet waterbestendig bij beschadiging
❌ Minder hittebestendig
F. Sanitair (Keramiek en RVS)
In de sanitaire ruimtes is maximale hygiëne vanzelfsprekend. Keramiek en roestvrij staal zijn de standaard voor een reden: ze zijn onverslaanbaar in reinigbaarheid.
✅ Maximale hygiëne
✅ Zeer duurzaam
❌ Gevoelig voor kalkaanslag (keramiek)
❌ Vingerafdrukken (RVS)
3. Esthetiek ontmoet functionaliteit
Naast alle praktische overwegingen is de esthetische beleving van je praktijk van groot belang. Een warm en uitnodigend interieur draagt bij aan het welzijn van je patiënten en kan stress verminderen. Dit bereik je door materialen medische praktijk slim te combineren.
Een moodboard kan je hier enorm bij helpen. Het visualiseert hoe verschillende materialen medische praktijk, kleuren en texturen samenkomen en een harmonieus geheel vormen dat zowel functioneel als sfeervol is. Het laat zien hoe bijvoorbeeld een strakke, witte HPL-wand gecombineerd kan worden met de natuurlijke uitstraling van linoleum op de vloer en warme houttinten in het meubilair, zonder in te boeten aan hygiëne.
Jouw praktijk jouw succes
Het kiezen van de juiste materialen medische praktijk is een investering. Een investering in hygiëne, veiligheid, efficiëntie én de algehele beleving van je patiënten en personeel. Door slimme keuzes te maken, creëer je niet alleen een professionele en veilige omgeving die voldoet aan alle normen, maar ook een plek waar mensen zich welkom en comfortabel voelen.
Denk vooruit, weeg de plus- en minpunten af, en durf te investeren in kwaliteit. Je patiënten en je praktijk zullen je dankbaar zijn!
Voor meer diepgaande informatie over regelgeving en best practices in de zorgbouw, kun je terecht op de website van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid
Debora Bielen
